IZMIR, BURSA EN ‘SCHOONMAAK-OPERATIES’
Terug in Istanbul. Terwijl ik zit te schrijven, hoor ik de veegmachines ronken in de Istiklal Caddesi. Als iets me is opgevallen, dan is het hoe proper en aangeharkt het Turkije dat ik afgelopen weken heb bezocht aandoet. En ik merk dat ik me eraan begin te ergeren. Natuurlijk, een schone omgeving is na zwerfafval-landen zoals Egypte en India een verademing, maar hier associeer ik de schoonmaakwoede met een overheid die de touwtjes iets te strak in handen heeft.
Op mijn reis door West-Turkije hoef ik mijn hoofd maar naar links of rechts te draaien en ik spreek iemand die angst heeft voor verdere beknotting. Islamisering is een grote angst onder de groep die een seculier Turkije wil behouden.
Onderdrukking van iedereen die iets wil dat de politieke machthebbers niet bevalt – in huidig Turkije, de Koerden, journalisten, schrijvers – is niets nieuws. Maar vooral de laatste regeerperiode van Erdogan, en nu met de verkiezingen van 2014 op komst, wordt de maatschappij vakkundig schoongeveegd van dissidente stemmen. Turkije heeft het grootst aantal journalisten achter de tralies. Meer dan in Iran, of waar dan ook. Medewerkers van publieke Turkse tv-zenders die tijdens de Gezi-protesten deze zomer steunbetuigingen hebben getweet zijn ontslagen.
En vandaag is bijvoorbeeld de rechtszaak van burgers in een poging recht te halen voor Ethem Sarisülük, een ongewapende Gezi-park demonstrant, die door bruut politiegeweld, een gericht schot, de dood vond. Het is op beeld vastgelegd, zie deze link. De soldaat die hiervoor is aangeklaagd viel in slaap tijdens de zitting, hier de beelden. En hier een link naar het laatste verslag van de rechtszaak.
Turkije is bepaald geen paradijs dus, maar tijdens de busrit van Ayvalik naar Bursa reed ik door zo’n indrukwekkend mooi landschap – groene heuvels met prachtige naaldwouden, herfstkleurige loofbossen, af een toe een stroompje en gras en struikgewassen waartussen herders hun kuddes schapen lieten grazen – dat ik me bijna in het Griekse Arcadië waande.
In de richting van Balikesir gingen de bossen over in plukken bus, boomgaarden, velden met vruchten en gewassen, olijfteelt, kippenschuren, vers geverfde opslagloodsen, keurig georganiseerde transportterreinen. Langs de weg groentestallen, sok de campagnes, en dé lekkernij van de regio: gezoete kastanjes. Wat een verschil met het desolate en verwaarloosde platteland van Griekenland en Roemenië dat ik in 2011 doorkruiste. (foto’s hieronder)
Ik vroeg me wel af: Wie is eigenaar van deze enorme lappen grond? Zijn de velden in handen van grote bedrijven of kleinere boeren? Ik heb dat nog niet kunnen uitzoeken, maar ik zag nauwelijks boerderijen.
Dichter bij Izmir ging het paradijselijk gevoel op in de rook van de industrietorens en enkele momenten later reden we door de voorsteden van Izmir, heuvels met eindeloze rijen Oostblokflats.
Izmir
Izmir (2,8 miljoen inwoners) staat bekend als vrijzinnige stad. Actieve jongerencultuur, uitgaanscultuur, grotendeels seculier en Westers georiënteerd. Groot deel van de protesten afgelopen zomer speelden zich onder andere in deze stad af.
Opvallend: Eén van de toneelstukken momenteel wordt opgevoerd is ‘Adolf’, zie deze link. In dit politieke klimaat, gekenmerkt doordat Erdogan steeds autocratischere trekken krijgt, lijkt me de keuze van het stuk geen toeval.
En tijdens mijn eerste wandeling door de stad liep ik zowaar Socrates tegen het lijf, een acteur in een stuk met de naam Democratie. Ook geen toeval natuurlijk.
Ondanks de gedwongen bevolkingsuitwisseling na WOI is Griekenland dus nooit ver weg. Niet verrassend: In de oudheid was Izmir bekend als Smyrna. Samen met nabijgelegen Efeze, Troje en Pergamon een belangrijk stedelijke centrum in het oud-Griekse rijk.
Wat achtergronden: Nadat de Duitse archeoloog Schliemann Troje had ontdekt in 1870, versterkte dat de aandacht, schatgraven (!) naar de klassieke wereld in het toenmalige Ottomaanse rijk. Het waren nogal een karakters die archeologen destijds. Wat een boef, die Schlieman. Hij was ongetwijfeld geïnspireerd door de interessante 18e eeuwse Winckelmann, wiens opgravingen in Pompei leidde tot het neoclassicisme. Ook al zo’n smakelijke levenswandel. Een andere Duitser, Humann, een werktuigbouwkundige werkzaam in het Ottomaanse rijk, vond het Pergamon altaar en liet het naar Duitsland verschepen.
Dit was allemaal in de Ottomaans/Europees koloniale periode, waar mannen met snorren en sigaren deals sloten en Europeanen doorgaans het grootste stuk van de taart konden opeisen. Het Pergamon altaar is nu te bekijken in Berlijn. Turkije wil het terug. Daar is wat voor te zeggen. Wel jammer dat de huidige sites niet altijd even netjes bewaard worden, zie discussie in dit artikel.
Het is nogal evident, maar pas na de ontmoeting met Socrates realiseerde ik me dat de huidige bevolking van deze regio natuurlijk ook nazaten van de ‘Grieks-Romeinse’ steden zijn. Culturele grenzen zijn nooit gescheiden door een rigide lijn.
De tweede dag in Izmir was er een demonstratie van vakbonden voor betere ontslagvergoeding. Ik heb geen tijd gehad om het exact uit te zoeken (ik was enkele dagen geveld door een pittige voedselvergiftiging, vermoedelijk een sorbet), maar wat me opviel waren de ontstemde blikken van de mensen op het trottoir. De demonstranten hielden het verkeer op, maar wellicht waren er andere redenen voor hun ongenoegen.
Bursa
Vierde stad van Turkije. 1,7 miljoen inwoners en de initiële hoofdstad van het Ottomaanse rijk. Ik wilde op zoek naar het paleis waar tot in de 19de eeuw vrouwen en weduwen van de sultan ‘met pensioen’ ging. Maar het gebouw was na WOI door de geallieerden afgebroken.
Indrukken Bursa: Veel jongeren, veel winkelcentra, drukbezochte moskeeën (opgetrokken uit enorme robuuste zandsteen en marmeren blokken) en tombes met martelaren uit de Ottomaanse tijd. Levendige stad, die de historische restanten die volledig in gebruik zijn meezuigt naar het nu. Grote internationale ketens, ZARA, MANGO, MEDIAMARKT en breiende mutsen verkoopster eeuwenoud overdekt marktcomplex naast elkaar.
En.. In een etalage van een winkel naast diezelfde moskee waren doosjes Viagrapillen, gestapeld in de vorm van een mensfiguur. Getuigt van openheid, zou je kunnen concluderen, maar curieus toch?Terug in Istanbul. Terwijl ik zit te schrijven, hoor ik de veegmachines ronken in de Istiklal Caddesi. Als iets me is opgevallen, is hoe proper en aangeharkt het Turkije dat ik afgelopen weken heb bezocht aandoet. Het zal mijn perverse mind wel zijn, maar ik begon me eraan te ergeren. Natuurlijk, een schone omgeving is na zwerfafval-landen, zoals Egypte en India, een verademing, maar hier associeer ik al die driftige cleaniness het met een overheid die de touwtjes iets te strak in handen heeft.
Op mijn reis door West-Turkije hoef ik mijn hoofd maar naar links of rechts te draaien en ik spreek iemand die angst heeft voor verdere beknotting. Islamisering is een grote angst onder de groep die een seculier Turkije wil behouden. Onderdrukking van iedereen die iets wil dat de politieke machthebber niet bevalt – in huidig Turkije, de Koerden, journalisten, schrijvers – is niets nieuws. Maar vooral de laatste regeerperiode van Erdogan, en nu met de verkiezingen van 2014 op komst, wordt de maatschappij vakkundig schoongeveegd van dissidente stemmen.
Vandaag is bijvoorbeeld de rechtszaak van burgers in een poging recht te halen voor Ethem Sarisülük, een ongewapende Gezi-park demonstrant, die door bruut politiegeweld, een gericht schot, de dood vond. Het is op beeld vastgelegd: http://www.siddethikayeleri.com/turkey-protestor-killed-by-policeman/
De soldaat die hiervoor is aangeklaagd viel in slaap tijdens de zitting:
https://twitter.com/Charles_Lister/status/407509707285209088/photo/1
Hier een laatste verslag van de rechtzaak: http://en.haberler.com/judges-panel-withdraws-from-sarisuluk-trial123456789-331777/
Turkije is bepaald geen paradijs dus, maar tijdens de busrit van Ayvalik naar Bursa reed ik door zo’n indrukwekkend mooi landschap – groene heuvels met prachtige naaldwouden, herfstkleurige loofbossen, af een toe een stroompje en gras en struikgewassen waartussen herders hun kuddes schapen lieten grazen – dat ik me bijna in het Griekse Arcadië waande: http://nl.wikipedia.org/wiki/Arcadi%C3%AB_%28utopie%29
In de richting van Balikesir gingen de bossen over in plukken bus, boomgaarden, velden met vruchten en gewassen, olijfteelt, kippenschuren, vers geverfde opslagloodsen, keurig georganiseerde transportterreinen. Langs de weg groentestallen, sok de campagnes, en dé lekkernij van de regio: gezoete kastanjes. Wat een verschil met het desolate en verwaarloosde platteland van Griekenland en Roemenië dat ik in 2011 doorkruiste.
Ik vroeg me wel af: Wie is eigenaar van deze enorme lappen grond? Zijn de velden in handen van grote bedrijven of kleinere boeren? Ik heb dat nog niet kunnen uitzoeken, maar ik zag nauwelijks boerderijen.
Dichter bij Izmir ging het paradijselijk gevoel op in de rook van de industrietorens en enkele momenten later reden we door de voorsteden van Izmir, heuvels met eindeloze rijen Oostblokflats.
Izmir
Izmir (2,8 miljoen inwoners) staat bekend als meest vrijzinnige stad van Turkije. Actieve jongerencultuur, grotendeels seculier en Westers georiënteerd. Groot deel van de protesten afgelopen zomer speelden zich onder andere in deze stad af.
Opvallend: Eén van de toneelstukken momenteel wordt opgevoerd is ‘Adolf’, http://en.wikipedia.org/wiki/Adolf_%28drama%29. In dit politieke klimaat, gekenmerkt doordat Erdogan steeds autocratischere trekken krijgt, lijkt me de keuze van het stuk geen toeval.
En tijdens mijn eerste wandeling door de stad liep ik zowaar Socrates tegen het lijf, een acteur in een stuk met de naam Democratie. Ook geen toeval natuurlijk.
Ondanks de gedwongen bevolkingsuitwisseling na WOI http://en.wikipedia.org/wiki/Population_exchange_between_Greece_and_Turkey is Griekenland in deze regio nooit ver weg.
Zo stond in Izmir in de oudheid bekend als Smyrna. Samen met nabijgelegen Efeze, Troje en Pergamon een belangrijk stedelijke centrum in het Griekse rijk. http://en.wikipedia.org/wiki/Smyrna.
Nadat de Duitse archeoloog Schliemann Troje had ontdekt in 1870, versterkte dat de aandacht, schatgraven (!) naar de klassieke wereld in het toenmalige Ottomaanse rijk. Het waren nogal een karakters die archeologen destijds. Wat een boef, die Schlieman: http://nl.wikipedia.org/wiki/Heinrich_Schliemann. Hij was ongetwijfeld geïnspireerd door de interessante 18e eeuwse Winckelmann, wiens opgravingen in Pompei leidde tot het neoclassicisme. Ook al zo’n smakelijke levenswandel: http://en.wikipedia.org/wiki/Johann_Joachim_Winckelmann
Een andere Duitser, Humann, een werktuigbouwkundige werkzaam in het Ottomaanse rijk, vond het Pergamon altaar en liet het naar Duitsland verschepen. http://en.wikipedia.org/wiki/Carl_Humann. Hieronder foto’s van Pergamon.
Dit was allemaal in de Ottomaans/Europees koloniale periode, waar mannen met snorren en sigaren deals sloten en Europeanen doorgaans het grootste stuk van de taart konden opeisen.
Het Pergamon altaar is nu te bekijken in Berlijn http://www.smb.museum/smb/standorte/index.php?lang=en&objID=27. Turkije wil het terug. Daar is wat voor te zeggen. Wel jammer dat de huidige sites niet altijd even netjes bewaard worden, zie artikel: http://www.pasthorizonspr.com/index.php/archives/01/2013/turkey-wages-cultural-war-in-pursuit-of-its-archaeological-treasures
Het is nogal evident, maar pas na de ontmoeting met Socrates realiseerde ik me dat de huidige bevolking van deze regio natuurlijk ook nazaten van de ‘Grieks-Romeinse’ steden zijn. Culturele grenzen zijn nooit gescheiden door een rigide lijn.
De tweede dag in Izmir was er een demonstratie van vakbonden voor betere ontslagvergoeding. Ik heb geen tijd gehad om het exact uit te zoeken (ik was enkele dagen geveld door een pittige voedselvergiftiging, vermoedelijk een sorbet), maar wat me opviel waren de ontstemde blikken van de mensen op het trottoir. De demonstranten hielden het verkeer op, maar wellicht waren er andere redenen voor hun ongenoegen.
Bursa
Vierde stad van Turkije. 1,7 miljoen inwoners en de initiële hoofdstad van het Ottomaanse rijk. Ik wilde op zoek naar het paleis waar tot in de 19de eeuw (correct me if I’m wrong) vrouwen en weduwen van de sultan verbleven, maar het gebouw was na WOI door de geallieerden afgebroken.
Het was helaas slechts een flitsbezoek. Indrukken: Veel jongeren, bedrijvig, moskees en (drukbezochte) tombes met martelaren uit de Ottomaanse tijd. Levendige stad, die de historische restanten die volledig in gebruik zijn (middeleeuwse moskeeën, graven en eeuwenoud marktgebouw) meezuigt naar het nu. Grote internationale modeketens en breiende mutsen verkoopster naast elkaar.
En.. In een etalage van een winkel naast diezelfde moskee waren doosjes Viagrapillen, gestapeld in de vorm van een mensfiguur. Geen verlegenheid, zou je kunnen concluderen, maar curieus toch?
