SAMSAM (jeugdmagazine).

Door Saskia Konniger

14 januari 2019.

Klik hier voor de bijbehorende video ‘Een tekening voor hindoegod Ganesha

Nikita verheugt zich op deze speciale maaltijd gekookt op gedroogde koeienpoep.

Koken op koeienkak in India

Vandaag bakt de moeder van Nikita (9) chapati’s op een vuur van gedroogde koeienpoep. Op het platteland van India gebeurt dit alleen nog op speciale dagen. Nikita verheugt zich erop. “Het eten smaakt dan extra lekker.”

Nikita verheugt zich op deze speciale maaltijd gekookt op gedroogde koeienpoep.

 Hierna hoeven de koeienpoepkoeken alleen nog te drogen.

Huizen van poep

Al zolang als er mensen leven, wordt koeienpoep gebruikt om huizen te bouwen. Niet alleen in India, maar ook bijvoorbeeld door de Masai, een volk in Kenia. De familie van Nikita woont nu in een groot stenen huis. “Maar toen ik klein was, was het huis van hout en leem. Op de vloer en muren werd koeienpoep gesmeerd. Zo bleef het stof en de wind buiten.” Steeds meer huizen op het platteland zijn nu van steen. Maar Nikita vertelt dat ze nog steeds wel eens koeienpoep op de vloer smeert. religieuze feestdagen maken we een tekening op de vloer van koeienpoep. Met zo’n tekening heten we de goden welkom. Het heeft extra veel kracht omdat het op koeienpoep is getekend. Alles van een koe is heilig.”

Bekijk deze filmpjes over de Masai in Kenia

Heilige koe

Voor de hindoes in India zijn koeien heilig.Daarom eten ze bijvoorbeeld geen rundvlees. Er zijn bijna 190 miljoen koeien in het land. Alleen in Brazilië zijn er nog meer van deze herkauwers: bijna 212 miljoen. In Nederland zijn er slechts 4 miljoen, maar op een veel kleinere oppervlakte. Al deze koeien boeren en scheten er flink op los. Zo’n winderig concert klinkt misschien grappig, maar het is slecht voor het milieu. Uit onderzoek blijkt dat het vee in India (de koeien, schapen en geiten) een grotere bijdrage levert aan de opwarming van de aarde dan het Indiase autoverkeer. In de boeren en scheten van koeien zit namelijk het schadelijke methaangas. De gemiddelde koe stoot ongeveer 90 kilo methaan per jaar uit. Dat is net zoveel als de verbranding van 120 liter benzine.

Boeren en pufjes

Een van de manieren om klimaatverandering tegen te gaan, is ervoor zorgen dat grazers minder burpen en pufjes laten. Daar wordt op verschillende plekken op de wereld al hard aan gewerkt. In het zuiden van India proberen ze koeien te fokken die minder gas produceren door ze goed voer te geven. Er zijn nogal wat koeien ondervoed in India omdat hun eigenaar ze niet genoeg te eten kan geven. En ongezonde koeien zijn winderige koeien. Ook worden er nieuwe manieren uitgevonden om koeienkak te hergebruiken. Zo zijn er families die biogas (bio = ‘natuurlijk’) winnen uit de uitwerpse- len en het gas gebruiken om op te koken. Dit gebeurt in India, maar ook in buurland Nepal, de Afrikaanse landen Tanzania, Kenia en Rwanda. Zelfs in Nederland.

In India krijgen niet alle koeien genoeg te eten. Daardoor laten ze meer scheten en dat is slecht voor het milieu.

Hout sprokkelen

Het gasfornuis van de moeder van Nikita werkt gewoon op aardgas. Vroeger kookte ze alleen met hout, maar steeds meer regeringen en goede doelen organisaties stimuleren burgers om geen hout te kappen om op te koken. Hoe minder bomen ergens staan, hoe meer kans de woestijn krijgt om uit te breiden. En hout sprokkelen is voor de vrouwen een tijdrovende klus, vaak moeten ze ver lopen om een paar takken te verzamelen. Dat is dus nóg een extra reden om poep te gebruiken om op te koken. Het is nu zelfs populair bij mensen in de grote steden. Zij bestellen online gedroogde koeienvlaaien om op speciale dagen mee te koken. Net zoals hun oma’s vroeger deden.

Poepkoeken

Vandaag laat Nikita’s moeder zien hoe zij kookt op een vuur van gedroogde koeienpoepcakes. Hiervoor gebruikt ze een zelfgemaakte oven van klei naast het huis in de buitenlucht. Nikita kan niet wachten tot het eten klaar is. Om de tijd te doden, geeft ze een rondleiding door haar huis zonder wc. Die is buiten. “We hebben een speciale kamer voor onze goden Krishna, Ganesha en Shiva. Het is respectloos om in hun buurt naar de wc te gaan.” Elke ochtend brandt de familie voor het altaar wierook en leggen ze snoepjes voor de goden neer. “Soms branden we ghee: dat is een speciale boter gemaakt van koeienmelk. Die rook is heilig en zuivert de lucht.”

In Nikita’s huis is een speciale kamer voor de goden ingericht.

Extra lekker

Ondertussen branden de takken onderin de oven al flink. Als het beslag voor het brood gemengd is, legt Nikita’s moeder twee poepkoeken op het vuur. De eerste chapati kan gebakken worden. De koeienpoepcakes branden goed. Dan giet de moeder van Nikita het deeg in de pan. Nikita: “De rook van de poepcake trekt in het brood en daardoor smaakt het extra lekker.”