GROOTSTE VLUCHTELINGENKAMP TER WERELD
Het Algemeen Dagblad
Door Saskia Konniger
27 mei 2020.
GROOTSTE VLUCHTELINGENKAMP TER WERELD: Cox Bazar, Bangladesh.
Grootste vluchtelingenkamp ter wereld: na orkaan nu corona
In het grootste vluchtelingenkamp ter wereld, Cox’s Bazar in Bangladesh, zitten bijna een miljoen mensen opeengepakt in een modderig heuvelgebied.
Vorige week zijn in het vluchtelingenkamp de eerste coronabesmettingen geconstateerd. En afgelopen woensdag kwam orkaan Amphan langs. In Oost-India en grote delen van Bangladesh werden drie miljoen mensen uit voorzorg opgevangen in schuilgebouwen. Voor de mensen van Cox’s Bazar, veelal Rohingya, zat er niets anders op dan te blijven waar ze zaten. In hutten van bamboestokken en plastic. ,,Er is overal modder. Rioleringen zijn overstroomd, maar gelukkig zijn de meeste hutten in de storm overeind gebleven’’, zegt Mohammed Riyas, hulpverlener van Plan International.
Het ergste is dat deze mensen al zo veel afschuwelijke dingen hebben meegemaakt
Mohammed Riyas, Hulpverlener van Plan International
Afgelopen maart heeft Bangladesh om verspreiding van Covid-19 te voorkomen een lockdown ingesteld. Ook in Cox’s Bazar. Slechts een beperkt aantal hulpverleners mag het vluchtelingenkamp binnen. ,,We dragen maskers en handschoenen’’, vertelt Riyas. ,,We beschermen onszelf zo goed mogelijk om de vluchtelingen niet te besmetten. Want als de uitbraak doorzet… Ik ben bang dat de overheid het kamp dan gaat afsluiten. Hulp zal dan nog beperkter zijn. Het gaat nu best snel. We zijn binnen een week van twee naar dertien besmettingen gegaan. Het zullen er vast meer zijn, want er is maar één testlocatie.’’
Het kamp heeft medische hulpposten en de Verenigde Naties (VN) hebben afgelopen maand enkele quarantaineposten neergezet. ,,Weet je’’, vervolgt Riyas geëmotioneerd, ,,het ergste is dat deze mensen al zo veel afschuwelijke dingen hebben meegemaakt. En dan worden ze nu getroffen door corona.’’
Orkanen
Volgens de VN zijn de Rohingya de meest gediscrimineerde en kwetsbare groep mensen ter wereld. In 2017 vond in Myanmar een door de staat georganiseerde genocide plaats. Ruim 500.000 Rohingya sloegen op de vlucht en kwamen terecht in een heuvelachtig bosreservaat bij het stadje Cox’s Bazar in buurland Bangladesh, een van de armste landen ter wereld. Een kwart van Bangladesh leeft onder de armoedegrens. Sindsdien zorgen hulporganisaties voor water, voedsel en waar het kan scholing.
Op nog geen 20 vierkante kilometer wonen ruim 860.000 vluchtelingen elleboog aan elleboog in gammele hutjes. ,,Ik heb in Afghanistan gewerkt en in Ethiopië’’, vertelt Riyas. ,,Maar de schaal van dit kamp is ongelofelijk. Dat had ik nog nooit gezien. Ideale omgeving voor een besmettelijke ziekte. Geen riool. Geen stromend water. Tien tot vijftien gezinnen gebruiken één latrine en wasruimte.’’
Het vluchtelingenkamp staat ook nog eens in een gebied waar steeds vaker orkanen voorkomen. En nu komt in juni de jaarlijkse moesson eraan. Regelmatig spoelt een rij hutten van een heuvel en worden mensen bedolven onder puin en modder. En recentelijk heeft Bangladesh telefoons in het kamp verboden en internet afgesloten, naar verluidt om drugshandel tegen te gaan. Hulporganisaties, zoals Oxfam en Plan Nederland, doen hun best corona-adviezen, zoals mondmasker dragen, handen wassen en in je elleboog niezen, te verspreiden via posters en luidsprekers. Ook worden imams en lokale vrouwelijke leiders ingeschakeld. ,,De mensen zijn bang’’, zegt Riyas. ,,Een uitbraak is hun grootste angst. Ze weten dat ze in gebrekkige omstandigheden leven en weinig middelen hebben om Covid-19 te voorkomen. Als ik met de mensen spreek, zie ik hun angst.’’
Strenger
De helft van de vluchtelingen is jonger dan achttien jaar. Aangezien kinderen minder vatbaar lijken voor corona, zou het hoge kindertal het sterftecijfer in Cox’s Bazar kunnen drukken. ,,Dat is zeker hoopvol’’, beaamt Riyas. ,,Maar ik vrees dat het kamp binnenkort strenger wordt afgesloten. En dat treft vooral de vrouwen en kinderen, omdat de kans groot is dat dan huiselijk geweld zal toenemen.‘’ Bovendien wijzen artsen op de slechte gezondheid van de kinderen. Veel van hen zijn ondervoed en hebben regelmatig diarree en luchtweginfecties.
De Rohingya kunnen geen kant op. Ze zijn stateloos. Er zijn gesprekken over een mogelijke terugkeer naar Myanmar. ,,Maar er is geen zicht op een toekomst’’, zegt Riyas. ,,Ze kunnen alleen terug naar Myanmar als het veilig is. Daar is voorlopig geen sprake van.’’